Vragen over dit thema?

Beleidsadviseur Myriam van Dijk
Susan van Oostrom: "Betrouwbare lokale informatie op één plek"
Interview

Regio

Zuid-Holland Zuid

Thema

Gezond opgroeien

Kansrijke start

voor Dordtse schapenkopjes

De eerste 1000 dagen van een kind zijn cruciaal voor een goede start. Op de nieuwe website www.schapenkopjes.nl vinden kwetsbare (aanstaande) jonge ouders én zorg-/hulpverleners alle informatie over het (vrijwillige) aanbod aan ondersteuning en activiteiten in Dordrecht. Hoe een volkslegende het begrip ‘kansrijke start’ een passend nieuw gezicht geeft.

“Heel veel mensen zoeken op internet naar informatie over zwangerschap en ouderschap, maar de vraag is of alle informatie even betrouwbaar is,” vertelt Susan van Oostrom – van der Meijden, senior beleidsadviseur Jeugd & Publieke Gezondheid van de gemeente Dordrecht. “En hoe weet je of je voor een bepaalde dienst of zorg ook in Dordrecht terecht kunt? Niet elke gemeente heeft dezelfde programma’s. Op veel sites ontbreekt dikwijls de koppeling met onze lokale dienstverlening en initiatieven.

In onze lokale coalitie Kansrijke Start hadden we dan ook al een tijdje de behoefte aan een betrouwbare website, die op beknopte wijze belangrijke en betrouwbare informatie biedt over de eerste levensfase van een kind. Maar ook een website die verwijst naar alle beschikbare zorg- en hulpverleners in de gemeente. Dat is niet alleen interessant voor aanstaande ouders en jonge ouders, maar eveneens voor de professionals voor wie het totale lokale aanbod lang niet altijd volledig inzichtelijk is. De nieuwe website www.schapenkopjes.nl, die in november vorig jaar gelanceerd is, voorziet uitstekend in die behoefte.”

Die belangrijke eerste 1000 dagen

Schapenkopjes.nl is opgezet vanuit de gedachte dat de eerste 1000 dagen van een kind belangrijk zijn voor een kansrijke start, daar is alle informatie op gericht. Gezond zwanger raken, lekker in je vel zitten tijdens de zwangerschap en vooral ook daarna op alle mogelijke fronten goed voorbereid zijn om een kind een stevige basis voor later te kunnen bieden. “Ik vind dit zo’n mooi onderwerp! Het is ook heel begrijpelijk dat Dordrecht één van de landelijke koplopers is op dit gebied, we waren al eerder betrokken bij het traject Kansrijke Start. Wat je in deze eerste 1000 dagen investeert, levert immers later heel veel op. Daarom wil je dat ouders goed voorbereid beginnen aan een zwangerschap en de opvoeding. Dat eventuele problemen vroegtijdig gesignaleerd worden en dat men dan bijtijds aan de juiste bel kan trekken. Het vergroot de kans dat een kind zich optimaal ontwikkelt en ouders plus eventueel gezin daarvan kunnen meegenieten.”

“De website symboliseert op diverse fronten de kracht van samenwerking”

Schapenknuffeltje

“Het idee is dat zorg- en hulpverleners de site actief gaan gebruiken tijdens een consult of bezoek aan kwetsbare (aanstaande) ouders. Zo kan de site helpen bij een gesprek over een kansrijke start. We hebben inmiddels het nodige promotiemateriaal onder de professionals verspreid. Elk kindje dat in Dordrecht geboren wordt, krijgt bovendien een schapenknuffeltje met daaraan een kaartje dat op de website attendeert.” De website symboliseert op diverse fronten de kracht van samenwerking. Het betreft een gezamenlijk initiatief van de gemeente Dordrecht, de GGD ZHZ, Jong JGZ, de sociale wijkteams en het Verloskundig Samenwerkingsverband VSV. Bij de ontwikkeling van de website is waar mogelijk gebruik gemaakt van input van de doelgroep. Via de website zijn het sociaal en medisch domein ook nauwer met elkaar verbonden.

Monitoren

Natuurlijk wordt het totale programma de komende jaren zorgvuldig gemonitord, waarbij Susan opmerkt dat effecten van programma’s in het sociaal domein lastig één op één te meten zijn. “Je weet nooit wat de invloed van verschillende factoren is op tendensen zoals minder vroeggeboortes, minder kinderen met overgewicht of een daling van het aantal rokende zwangeren. Uiteindelijk hopen we op de langere termijn effecten van het programma te kunnen merken, het liefst vertaald in cijfers. Hopelijk vormen de positieve reacties op de site tot nu toe daarvan een goede voorbode.”

www.schapenkopjes.nl

Regionale samenwerking
“Bij complexe vraagstukken is het van groot belang dat lokale en regionale professionals goed met elkaar samenwerken,” vertelt Myriam van Dijk, beleidsadviseur publieke gezondheid bij de GGD ZHZ. “In het najaar van 2020 startte de GGD ZHZ daarom in samenwerking met Pharos en zeven gemeenten een regio-overleg Kansrijke Start. Kennisuitwisseling en verbinding staan centraal, waarbij de GGD een verbindende rol speelt. Hierbij maken we dankbaar gebruik van de kennis die al ontwikkeld is vanuit het Netwerk Kwetsbare zwangeren & jonge moeders van de gemeente Dordrecht en omstreken.

Waarom schapenkopje?
“Als rijke en machtige stad hief Dordrecht in de middeleeuwen belasting op goederen die de stad in- en uitgingen. Volgens een legende probeerden twee Dordtenaren een schaap verkleed als man de stad binnen te smokkelen, om zo belasting te ontduiken. Bij de stadspoort begon het schaap te blaten. Sindsdien worden Dordtenaren ‘schapenkoppen’ genoemd en is ieder in Dordrecht geboren kind dus een schapenkopje.”

Wat gebeurt er nog meer in de regio?
De gemeenten Molenlanden en Gorinchem ontwikkelden vanuit Kansrijke Start samen een tijdbalkaanpak/klantroute. Franciska Simons, senior adviseur Mens & Samenleving bij de Gemeente Molenlanden: “Deze route maakt snel inzichtelijk waar aanbod en ondersteuning ontbreken voor onze zwangeren in een kwetsbare situatie. Daar kunnen we op gaan doorontwikkelen met onze partners in het veld. Het instrument heeft ons geholpen om de juiste partners aan tafel te krijgen en daar nu een coalitie mee te vormen.” Wieteke Ridderhof, beleidsadviseur Preventie en Jeugd bij de gemeente Gorinchem vult aan: “Dankzij de flinke groep deelnemers die heeft meegeholpen, hadden we veel disciplines aan tafel en werd de routekaart goed gevuld. Een mooi vertrekpunt! Voor ons ligt de focus nu op het daadwerkelijk vormen van de coalitie en vervolgens bepalen hoe we alle professionals in het veld gaan betrekken. We zijn er wel achter dat het belangrijk is goed na te denken wanneer je wie betrekt. Als je je wilt focussen op mensen met een meer coördinerende rol, denk dan ook na over hoe je professionals, die elke dag te maken hebben met de doelgroep, aanhaakt en raadpleegt.” Wieteke is ook blij met het regio-overleg. “Daarin zitten meerdere gemeenten bij elkaar die ieder in een andere fase in het proces zitten. Juist die uitwisseling maakt het zo waardevol; je leert van anderen, herkent bepaalde ‘struggles’ of kan de rest juist vertellen hoe jij het hebt aangepakt.”