In beweging blijven voorkomt vallen

Het thema van de landelijke Valpreventieweek (1^e week oktober) was dit jaar ‘Hup, in de benen!’. Maak ouderen er bewust van dat ze zelf veel kunnen doen om de kans op een val te verkleinen, was de oproep van initiatiefnemer Veiligheid NL aan (zorg)professionals en vrijwilligers. Dat in onze regio dat bewustzijn groeit, blijkt uit de verschillende initiatieven die lopen.

Vallen komt relatief veel voor bij ouderen. De lichamelijke gevolgen van een val zijn vaak groot. Ouderen hebben een sterk verhoogde kans op botbreuken en zijn bang opnieuw te vallen, waardoor ze minder actief worden. Ze kunnen uit hun doen raken, met achteruitgang van geestelijke en lichamelijk gezondheid. Al deze factoren samen kunnen tot weer een nieuwe val leiden. De GGD ziet beweging als de ultieme vorm van preventie. Het houdt ouderen langer gezond en vitaal. Daarom ondersteunt de GGD op verschillende plekken in de regio beweeg- en valpreventieprogramma’s voor ouderen.

Op de been in Molenlanden

In de gemeente Molenlanden is de speciale beweegtraining ‘Zeker op de been’ ontwikkeld, door de GGD ZHZ, wijkverpleging, ergotherapeut en GIGA Molenlanden. Beweegcoach Stan de Groot: “Tijdens een eerste voorlichtingsbijeenkomst praten we met ouderen over risico’s in en om het huis, medicatie, voeding en het belang van bewegen. Daarbij motiveren we hen om mee te doen aan de beweegtraining van acht weken, bestaande uit eenmaal per week een uur (leren) bewegen en huiswerkopdrachten. Wij gaan hierbij in op het belang van de bovenbeenspieren, wat je kunt doen na een val, hoe je weer overeind komt en de juiste loophouding. Door angst ontwikkelen ouderen vaak een verkeerde houding.” De training is al in verschillende kernen van de gemeente Molenlanden gegeven. De beoogde doelgroep wordt steeds beter bereikt, merkt Stan. “Mede dankzij de samenwerking met het sociaal team en de wijkverpleging. Wij organiseren de training heel lokaal, dichtbij de mensen. En we kunnen dit aanbieden binnen de inzet die we met de gemeente hebben afgesproken.” ‘Zeker op de been’ is geïnspireerd op het programma ‘In Balans’ van VeiligheidNL. Uit de begin- en eindmeting blijkt dat de deelnemers daadwerkelijk vooruit gaan, vertelt Stan. “Na de training hebben ze minder angst om te vallen. En het is nog gezellig ook.” Veel ouderen gaan na de training dan ook door met bewegen. “Ze sluiten aan bij beweeggroepen in de regio, of we verwijzen door naar een fysiotherapeut voor persoonlijke begeleiding.”

“Sociaal, vitaal en mentaal, dat hangt met elkaar samen.”

Naar buiten in Dordrecht

Ouderen in Dordrecht bewegen volop in de buitenlucht. Zo is daar dit voorjaar het landelijke programma Golden Sports gestart, vrijblijvend samen sporten in de buurt, tegen een kleine vergoeding. Een ander initiatief is Vitamine W, gestart als wandelgroep voor vrouwen in het Weizigtpark. Corine Bouma is de initiatiefnemer: “Wandelen is heel goed voor je, maar je doet het niet zo snel alleen. Vier jaar geleden ben ik eigenlijk gewoon als deelnemer met wandelen begonnen en heb toen de rol genomen om een groep op te zetten. Wandelen, zeker met anderen, is zo goed voor je! Het levert je een fit lichaam en helder brein op. Je hebt direct contact met natuur, bomen, zonlicht, bijen, vlinders, daar word ook ik heel blij van. En hoe vaker je het doet, hoe meer je gaat zien. Valpreventie doen we spelenderwijs, dat is niet zo ingewikkeld. Door te lopen oefen je al. De deelnemende dames hebben daar zelf wat evenwichtsoefeningen bij verzonnen. Want een aantal van hen krijgt professioneel les en wat ze daar leren, delen ze met de groep. Dit werkt zo goed, dat ook de GGD heel enthousiast is geworden. Het sluit ook helemaal aan bij het concept positieve gezondheid, dat een belangrijke rol speelt in preventie. Wandelen heeft effect op zowel je lichamelijke, mentale als sociale fitheid, en het komt vanuit de mensen zelf, de groep houdt zichzelf in stand. In samenwerking met de GGD is nu een tweede groep gestart in Dubbeldam. Een net zo enthousiaste praktijkondersteuner van huisartsenpraktijk Dubbelzorg, Henny Groeneveld, die al jaren de wens had zoiets op te zetten, heeft contact gelegd met een andere huisartsenpraktijk en een fysiotherapeut. Zij lopen om beurten mee. Voor hen biedt het binding met de patiënt, en fysiotherapeut Joost van Leusden en zijn collega’s doen onderweg oefeningen met de groep. De wandelaars kunnen de oefeningen ook thuis nog doen. Ze bouwen een repertoire op, leren het elkaar en stimuleren elkaar. Binnen no time waren er 20 deelnemers. De mensen doen het zelf, maar we proberen de Fitclub Dubbeldam, zo noemen we het, wel zo te laten functioneren dat we er professioneel achter kunnen staan. De folder van de wandelgroep ligt op de balies van de huisartsen- en fysiopraktijk. Omdat ik het wandelen zo belangrijk vind ben ik zelf professioneel wandelcoach en officieel sportaanbieder geworden. Mijn droom is dat iedere huisarts in Dordrecht kan doorverwijzen naar een wandelgroep.”

Blijven bewegen in de Hoeksche Waard

De multidisciplinaire aanpak Samen Bewegen in de Hoeksche Waard loopt nu ongeveer twee jaar. In kleine groepen werken kwetsbare, zelfstandig wonende ouderen aan hun fysieke en mentale conditie. Emmy Versendaal, Teamleider Sociaal Werk bij Welzijn Hoeksche Waard, maakt deel uit van de werkgroep. “We zitten met verschillende disciplines aan tafel die een rol hebben in het signaleren van valrisico. Alle partijen die werken met inwoners met een verhoogd risico op vallen, zijn belangrijk. Zoals de wijkverpleegkundigen, zij komen bij mensen thuis, signaleren en kunnen risico’s inschatten. En de fysiotherapeuten, die een belangrijke rol hebben bij de feitelijke valpreventie. De vraag is nu: hoe kunnen we Samen Bewegen gaan borgen in de samenwerkingsketen, op een manier die past en aansluit bij lokale samenwerkingen en bij onze inwoners? Samen Bewegen richt zich zowel op sociale en mentale als vitale gezondheid. We willen mensen niet alleen in beweging brengen, maar ook houden. Veel ouderen zijn ook blij met de nieuwe contacten die ze hebben opgedaan. Sociaal, vitaal en mentaal, dat hangt met elkaar samen. Een deel van de ouderen heeft na het programma op een van die vlakken nog een individuele behoefte. Als welzijnsorganisatie kunnen wij een rol hebben in het vervolgaanbod. Zo hebben ouderen van ontmoetingsplek ‘de Hoeksche huiskamer’ na het volgen van het beweegprogramma bijvoorbeeld aangegeven dat ze willen blijven bewegen. Ze zijn niet vitaal genoeg om naar een sportschool te gaan, dus zoeken wij naar passend beweegaanbod.”

Meer lezen?
Kijk op de facebookpagina als u meer wilt weten over Vitamine W.