“Met groen en blauw

Vooruitlopend op een nieuwe wettelijke verplichting in het kader van de Omgevingswet hebben de GGD en gemeente Dordrecht een multidisciplinaire werkgroep opgericht met de opdracht om de beleidsregel ‘Spelen en bewegen’ op te stellen. De wettelijke verplichting treedt in 2021 in werking en zorgt ervoor dat projectontwikkelaars al vanaf de ontwerpfase een gezonde en veilige leefomgeving integreren in nieuwe ontwikkeltrajecten.

“In Dordrecht wordt gewerkt met ‘opgaven’ ofwel thema’s die in de huidige coalitieperiode versneld worden opgepakt,” vertelt Annemarie Lammers, senior adviseur gezonde leefomgeving en duurzaamheidseducatie van de gemeente Dordrecht. “De opgaven zijn gericht op aandachtsgebieden zoals werken, duurzaamheid, veiligheid en bereikbaarheid, dit zijn aandachtsgebieden die voortkomen uit de Groeiagenda 2030. Zo is er ook een opgave Groenblauwe Stad, bedoeld om Dordrecht met behulp van groen en blauw klimaatbestendig te maken. De hoofdpijlers van deze groenblauwe opgave zijn biodiversiteit, klimaatadaptatie en gezonde leefomgeving. Om een aantrekkelijke stad te blijven, is het belangrijk om te investeren in een groenblauwe strategie en aanpak. Met de komst van zo’n 4000 woningen tot 2022 is het een enorme opgave om de stad leefbaar te houden.”

“Spelen, bewegen, het groen beleven en elkaar ontmoeten”

Geen sluitpost meer

De overheid onderschrijft het belang van een groenblauwe ontwikkeling en biedt hierbij ondersteuning: de nieuwe nota Volksgezondheid, die vanaf 2021 ingaat, richt zich op een gezonde en veilige leefomgeving. Dat vraagt om een ander gemeentelijk beleid, waarin gezondheid evenwichtig en rechtvaardig in het omgevingsbeleid wordt meegewogen. Om gemeenten hierbij te ondersteunen, heeft het bestuur van de GGD ZHZ recent een plan vastgesteld om gemeenten te ondersteunen.

“Van projectonwikkelaars wordt verwacht dat ze de gestelde inrichtingseisen rondom ‘spelen en bewegen’ meenemen in de plannen die ze indienen,” stelt Michelle Stoel, senior adviseur publieke gezondheid GGD. “Vanuit de GGD zijn wij blij met de nieuwe Omgevingswet. Gezondheid mag straks bij bouwprojecten geen sluitpost meer zijn, dat vereist een andere opstelling en die juichen wij toe. Bovendien sluit de nieuwe wettelijke regel prima aan op een aantal van onze GGD-kernwaarden betreffende woonomgeving en mobiliteit, zoals voor iedereen – dichtbij en toegankelijk – aantrekkelijke plekken, goede fietsverbindingen en een prettige mix van wonen en groen.”

Groene en gezonde omgeving

Voor het formuleren van inrichtingseisen omtrent spelen en bewegen is begin dit jaar vanuit de opgave Groenblauwe Stad een werkgroep opgesteld. Deze werkgroep bestaat  – naast Annemarie en Michelle – uit een jurist, een stedenbouwkundige en ambtenaren van de afdelingen Sport, Recreatie & Ruimtelijke Ordening en Groen & Spelen. Hun inspanningen hebben geleid tot de beleidsregel ‘Spelen en bewegen’.

“Voor het opstellen van de beleidsregel hebben we op een andere manier naar de omgeving gekeken,” zegt Annemarie, “want wat wilden we bereiken? Een groene en gezonde omgeving nodigt uit om te spelen, actief te bewegen, het groen te beleven en elkaar te ontmoeten. Wil je dat kinderen als volwassene duurzaam denken en doen, dan is natuurbeleving op jeugdige leeftijd essentieel. Groene verblijfsplekken werken bovendien uitnodigend om elkaar te kunnen ontmoeten; actief verplaatsen in een wijk gaat sneller en prettiger als dit langs en door groen gebeurt. Het bewegen en beleven in het groen draagt eveneens positief bij aan het mentale en fysieke welzijn.”

“De aandacht voor dit onderwerp is groeiende”

Positieve invloed

De nieuwe beleidsregel ‘Spelen en bewegen’ biedt richtlijnen betreffende indelingsnormen van de ruimte, bereikbaarheid van de speel- en beweegplekken en de koppeling van de buitenspeelruimte met groen. Ook criteria met betrekking tot de eis van actief verplaatsen (via groenblauwe routes) zijn in de nieuwe beleidsregel opgenomen.

Michelle: “Buiten spelen heeft een enorm positieve invloed op de ontwikkeling van het jonge kind. Daarvoor hoeven er niet uitsluitend ingerichte speelplekken te zijn, ook groene plekken met de functie ‘spelen’ zijn onmisbaar in een inrichtingsplan. Ook het vergroenen van schoolpleinen is een optie. Voorheen had gezondheid bij bouwprojecten geen prioriteit, met als gevolg dat een speelplek soms aan de rand van een wijk of op een minder sociaal veilige locatie gesitueerd werd. De nieuwe beleidsregel draagt bij aan een gezonde en groene omgeving.”

Een goede ontwikkeling

De beleidsregel is inmiddels besproken met de wethouder en wordt de komende periode al ingezet, onder andere bij de nieuw te realiseren Amstelwijck. Is de werkgroep daarmee ontbonden? “Zeker niet,” antwoordt Annemarie, “we gaan de beleidsregel op basis van de praktijkervaringen waar nodig bijstellen en krijgen daarnaast steeds meer onderwerpen waarover we ons kunnen buigen, denk aan inbreidingslocaties of de hitteplannen die in ontwikkeling zijn. Dat is boeiend, we leren er zelf ook van.”

Michelle: “Op dit moment wordt er een nieuwe nota Volksgezondheid geschreven, Dordrecht neemt daarin de gezonde leefomgeving op. Dat is geweldig. De aandacht voor het onderwerp is groeiende, eigenlijk vindt iedereen dit een goede ontwikkeling. Mensen zien het nut en de noodzaak in van een groene wijk, willen er aan meewerken. De eerste ontwerpen voor het nieuwe Amstelwijck verwachten we binnenkort, we zijn benieuwd hoe de nieuwe beleidsregel meegenomen is en welke ideeën er daardoor weer bij ons komen opborrelen.”