School speelt belangrijke

De omgeving waar een kind opgroeit, speelt een belangrijke rol bij gezond opgroeien. Naast de thuissituatie leveren scholen een belangrijke bijdrage aan een gezonde omgeving voor kinderen. Montessori Kindcentrum (MKC) Mozaïek zet zich op verschillende manieren in om een gezondere school te worden. Zo heeft de school een rookvrij schoolplein, wordt er gewerkt aan meer groen rond de school en een gezonde leefstijl bij de kinderen. De GGD adviseert en ondersteunt hen hierbij en de resultaten spreken voor zich.

“In 2012 is het project JOGG (Jongeren op Gezond Gewicht) door de gemeente geïntroduceerd. Wij waren een van de eerste scholen in Dordrecht die meededen. Voor ons is het belangrijk dat kinderen gezonder gaan eten en meer bewegen”, vertelt Karin Groenendijk, directeur van MKC Mozaïek in Dordrecht. “We zitten hier in een vroegere achterstandswijk. Sommige kinderen bewegen twee keer per week drie kwartier in de gymzaal en zitten voor de rest thuis achter een laptop of de televisie met een zak chips. Het overgewichtspercentage van groep 3 tot en met 8 was 42%.” Kinderen met overgewicht zitten vaak niet lekker in hun vel, zijn minder fit en worden vaker gepest. Landelijk is eén op de zeven kinderen in Nederland te zwaar. “Het resultaat mag er zijn,” zegt Wendy Schneider, projectleider van het GGD-programma Doe ff Gezond. “Het overgewichtspercentage is nu 26%. Dat is natuurlijk geweldig. Verder zijn er in groep 6, 7 en 8 ieder jaar enquêtes gehouden met vragen over wat kinderen eten, hoe laat ze gaan slapen, dat soort dingen. Ook hier zie je dat het resultaat positief is. We ondersteunen scholen met gezonde tips voor in de nieuwsbrief van de school, lesmaterialen en posters over gezond eten en bewegen. Daarnaast bieden we ook diëtisten aan die langskomen op de scholen.”

“Naast de thuissituatie leveren scholen een belangrijke bijdrage aan een gezonde omgeving voor kinderen”

Water drinken groot succes

“Voor een gezond gewicht en gezonde leefstijl zijn water drinken, groente en fruit eten, bewegen en slapen belangrijke pijlers. Het eerste thema ‘water drinken’ bleek een enorm succes. Dat bleef echt hangen”, vertelt Wendy trots. Karin vult aan: “Alle kinderen kregen een bidon dus dan konden ze zelf bepalen wanneer ze water dronken. En er waren lessen over hoeveel suiker ergens in zat, ondersteund met posters van de GGD. Dan konden kinderen zien hoeveel suikerklontjes er in een blikje cola zitten. Het gaat om het bewust maken. Er zijn scholen die zeggen: wij drinken alleen maar water. Rigoureus maar wel duidelijk.”

“Het succes van een gezonde school is wel sterk afhankelijk van de instelling van de ouders,” legt Karin uit. “Sommige ouders vinden dat je je bemoeit met de opvoeding en dat willen ze niet. Dat is soms wel lastig als we hebben afgesproken dat er alleen iets gezonds getrakteerd mag worden en kinderen komen toch met snoep aan als ze jarig zijn. Bij iedere intake met ouders snijd ik het onderwerp aan. Kinderen mogen ook geen snoep meenemen in de lunchtrommel. Zolang kinderen klein zijn accepteren ouders dat, maar in de bovenbouw wordt het lastiger.” Wendy: “Veel ouders zijn ook blij met wat je doet. Ik hoorde laatst van een moeder dat ze blij was dat op school alleen maar water werd gedronken, want thuis lukte het niet om haar dochter water te laten drinken. We proberen als GGD niet met het vingertje te gaan wijzen. Dat is verkeerd. We laten gewoon zien dat je het leuk en lekker kunt maken. En dat geldt ook voor gezonde traktaties.”

Rookvrij schoolplein

Een groot succes blijkt ook het rookvrije schoolplein in Dordrecht. In het nationaal preventieakkoord staat dat alle schoolpleinen per 2020 rookvrij moeten zijn. De openbare scholen in Dordrecht wilden dat per 1 januari van dit jaar al,” legt Wendy uit. “Het is een supersucces,” zegt Karin enthousiast. “Ik zie geen rokende ouder meer staan. We hebben het in de nieuwsbrief gezet, er hangen posters ‘geef het goede voorbeeld’ en er hangt een ‘rookvrij’ bord buiten op het hek van het schoolplein. Niemand heeft er iets van gezegd. Het roken is haast uitgebannen.”

“Niemand heeft er iets van gezegd. Het roken is haast uitgebannen”

Groen schoolspeelplein

“Dit jaar is mijn laatste jaar, maar wil me dit jaar nog graag inzetten voor een groen schoolspeelplein,” vertelt Karin. “Toen de school hier kwam zo’n vierenhalf jaar geleden hebben we afgesproken dat we een natuurlijk plein wilden. Dit hoort wat ons betreft ook bij een gezonde school. Dat kinderen ook buiten kunnen leren. Bij ons heet dat ‘binnen-buiten werken’. Kinderen kunnen hun jas aantrekken en allerlei opdrachten buiten doen. Alle peuter- en onderbouwgroepen hebben lokalen met openslaande deuren naar het schoolplein. We zijn bezig om te kijken hoe we dit plein ‘groen’ kunnen invullen. Een groene omgeving stimuleert kinderen namelijk om te bewegen, het verbetert de leerprestaties, maakt kinderen socialer en het stimuleert de motorische ontwikkeling. Gelukkig zijn er regelingen die scholen hierbij helpen zoals de subsidie van ‘Jong leren eten’ voor het aanleggen van moestuintjes. Deze hebben we dan ook aangevraagd”

Kracht van herhalen

Als andere scholen ook ‘gezonder’ willen worden, heeft Karin best wat tips: “Je moet een lange adem hebben. Wees heel consequent en duidelijk naar ouders. Duidelijke regels stellen vanaf het begin. Neem de Gezonde School werkwijze op in je beleidsplan. Zet daarin: wij snoepen niet op school. Dat geldt voor de kinderen en leerkrachten. Het is ook de kracht van de herhaling. Ik betrap mezelf er ook weleens op dat ik denk: dat heb ik toch al tien keer gezegd. Er komen steeds weer nieuwe ouders met kinderen naar deze school en die weten niet wat de regels zijn. Dus elke keer weer opnieuw uitleggen wat het gezonde beleid inhoudt. Dan is het voor iedereen duidelijk.”

Per eind maart heeft Wendy Schneider de GGD ZHZ verlaten om programmamanager bij de GGD in Den Haag te worden.