Aanpak voor het tegengaan

Gemeenten moeten iedere vier jaar een preventie- en handhavingsplan voor alcoholgebruik opstellen. Om hen op weg te helpen met het plan voor de periode 2019-2023, organiseerde de GGD een inspiratiesessie in samenwerking met het Trimbos-instituut. De gemeente Sliedrecht bleek koploper. OOV-ambtenaar Guus Hanegraaf zit met collega’s van preventie in één team.

Het opstellen van een Preventie-en Handhavingsplan is sinds 2014 een verplichte taak voor de gemeenten. Sindsdien zijn ze de belangrijkste uitvoerder van de Drank- en Horecawet (DHW) geworden. Deze wet beschermt met name jongeren tegen de schadelijke effecten die alcohol kan hebben op de gezondheid en de veiligheid.

“Preventie en handhaving zitten in één team”

Nu aan zet

In een preventie- en handhavingsplan legt de gemeente vast hoe zij aan de slag gaat om alcoholgebruik, met name onder jongeren, te voorkomen, welke handhavingsacties de gemeente onderneemt en welke resultaten de gemeente wil behalen. “Het opstellen of vernieuwen van het preventie- en handhavingsplan loopt gelijk op met het opstellen van de nota publieke gezondheid”, vertelt GGD-adviseur Marjola Engel. “De gemeenten zijn voor beide beleidsplannen nu aan zet. Het ligt ook in elkaars verlengde. Alcohol is een belangrijk gezondheidsthema.” Voor de nota publieke gezondheid heeft de GGD recent een advies met bouwstenen opgeleverd. Om gemeenten te inspireren voor het maken van het preventie- en handhavingsplan, heeft de GGD voor hen in december een sessie met Trimbos georganiseerd.

Belangrijke inzichten

“Tijdens de inspiratiesessie deelde Trimbos de vijf belangrijkste inzichten met ons. Een daarvan is het belang van samenwerking tussen preventie en handhaving”, vertelt Marjola. Tijdens de bijeenkomst bleek de gemeente Sliedrecht dit al heel succesvol in de praktijk te brengen. De Sliedrechtse OOV-ambtenaar Guus Hanegraaf noemt het zelfs ‘een van de beste zetten die je als gemeente kunt doen. Guus: “Bij ons gaat het nog verder dan samenwerking. Het sociaal team, de collega’s die zich met welzijn en gezondheid bezig houden, zitten in één team met de handhavingscollega’s.” Het Trimbos zegt hierover: zowel de ambtenaren van Volksgezondheid als Openbare Orde en Veiligheid/Handhaving zijn nodig om te komen tot een effectieve aanpak van alcohol gerelateerde problematiek. “Het scheelt waarschijnlijk wel dat wij een kleine gemeente zijn, met 25.000 inwoners”, denkt Guus “Daardoor is die samenwerking bij ons misschien makkelijker te organiseren dan bij een grote gemeente”.

“We willen niet het braafste jongetje van de klas zijn, als wij boetes gaan uitdelen, en andere gemeenten niet, dat werkt niet.”

Goed plan

Ook het plan waar de gemeente Sliedrecht mee werkt maakt indruk. Marjola: “Het gaat uit van een integrale aanpak, op basis van het preventiemodel, waarin educatie, handhaving en regelgeving een belangrijke rol spelen. En het ligt niet in een la, maar wordt actief uitgevoerd. ” Guus vult aan: “Wij constateerden in Sliedrecht gewoon een probleem, en hebben daar een goeie aanpak op gepland.
Middelengebruik is een bestuurlijk speerpunt, en het krijgt daarom ook alle steun van de burgemeester. Wij zijn hier sowieso niet bang om met een advies naar de burgemeester te stappen als we een probleem zien. Ik vind het belangrijk als ambtenaar je verantwoordelijkheid te nemen.”

Niet cool

Sliedrecht zet in op drie speerpunten: leeftijdsgrens, vergunningen op orde en doorschenken. Dat laatste benoemt ook Trimbos als speerpunt. “Ik merk dat alcohol onder 21 tot 24-jarigen een cool imago heeft. Ze drinken door tot ze bijna onder de tafel liggen. Niemand zegt: jij hebt wel genoeg gehad”, merkt Guus. “Daar gaan we met een pilot aanpak dronkenschap en doorschenken op inzetten. Dat begint met een onderzoek naar doorschenken in de praktijk, waarna we met de horeca en sportverenigingen met behulp van acteurs de normen voor doorschenken gaan verkennen.” Deze aanpak is gebaseerd op een advies voor een gemeentelijke aanpak van het Trimbos-instituut, om dronkenschap en doorschenken in het uitgaansleven tegen te gaan. “Ook de burgemeester betrekken we erbij. We hopen met deze aanpak te voorkomen dat we moeten gaan sanctioneren.” Met de GGD stemt Sliedrecht drie tot vier keer per jaar af over de aanpak. Daarnaast ondersteunt de GGD met het organiseren van voorlichtingsbijeenkomsten op bijvoorbeeld scholen en bij sportverenigingen. “Wij zijn blij met die actieve houding. Het helpt ons integraal te werken.”

Voorop

Guus merkte tijdens de inspiratiesessie dat andere gemeenten geïnteresseerd zijn in de aanpak van Sliedrecht. “Ik merk dat wij vooroplopen, maar we willen ook niet het braafste jongetje van de klas zijn. Als wij boetes gaan uitdelen, en andere gemeenten niet, dat werkt niet. Dus hopelijk kunnen we samen afspraken maken. Een regionale aanpak werkt het beste. Een landelijke aanpak is nog beter.” Guus denkt dat we hier ook kunnen leren van andere Europese landen. “Er wordt bijvoorbeeld geëxperimenteerd met het aanbieden van gratis sporten. Door de nadruk te leggen op gezond leven, neemt het middelengebruik af.”